Russische soldaat ontdekt in de duinen bij Castricum
In 2013 ontdekte archeoloog Cor Prins een gesneuvelde Russische soldaat in de duinen. Deze soldaat was in 1799, tijdens de Slag van Castricum, omgekomen. Voor Cor was dit een fantastische ontdekking, want hij deed al jaren onderzoek naar de geschiedenis van de Slag bij Castricum.
Opgraving bij het ondiepe graf samen met Koert Salomons
De Rus lag in een ondiep graf midden in het Noord-Hollands Duinreservaat dat beheerd wordt door PWN. De Rus werd ontdekt door een onderzoeker die heel veel weet over de oorlog van 1799. Samen met andere archeologen is het graf van de Rus opgegraven. Alle botten en andere vondsten zijn gefotografeerd, beschreven en voorzichtig meegenomen. De botten lagen trouwens kriskras door elkaar, wat aangeeft dat de soldaat na eerst te zijn begraven verplaatst is. Van het skelet zijn wervels overgebleven, maar ook lange botten en delen van de schedel en het gebit.
Hoe zag de Rus eruit?
Toen de archeologen de Rus vonden, zagen ze het eerst zijn schedel. De witte tanden waren goed te zien in het zand. Wat opviel was dat twee van zijn voortanden over elkaar heen stonden. Een speciale skeletonderzoeker gaat er nog beter naar kijken, dan zullen we nog meer te weten komen over de Rus. Daarnaast is het bijzonder dat de schedel bewaard is gebleven. Van deze schedel kan een reconstructie gemaakt worden. Pas dan weten we hoe de Rus er heeft uitgezien.
Wat voor kleding droeg hij?
Tinnen knopen
Als soldaat droeg hij een uniform en hiervan hebben we resten gevonden in het graf. Er zijn 45 tinnen knopen overgebleven, die bolvormig en typisch Russisch zijn. De knopen waren vermoedelijk afkomstig van de uniformjas, van de lappen die hij om zijn benen had en misschien ook van een rugzak. Het is bekend dat de Russische rugzakken veel knopen hadden. Deze knopen waren niet opgenaaid, maar bevestigd met leren vetertjes. Stukjes leer zaten nog aan een paar knopen vast. Er lagen twee opvallend grote knopen bij, ter grootte van een twee euro-munt. Waar die knopen precies zaten weten we niet.
Gevonden vuurkets
Had hij een aandenken bij zich?
In het graf van de Rus lag een stuk van een leren tas met een plaatje van koper. Op het plaatje stond een adelaar. De Russen hadden zulke adelaars ook op hun legervlaggen. Bij de tas lag een vuursteen, dat noemen we een vuurkets. Zulke ketsen werden gebruikt om geweren (musketten) af te vuren. Wellicht bewaarde de soldaat deze vuursteen als reservekets in zijn patroontas. Het is heel goed mogelijk dat hij in de tas ook dingen van thuis had meegenomen, zoals een briefje van zijn moeder, maar dat is helaas niet terug gevonden.
Waarom is dit een belangrijke vondst?
De oorlog van 1799 is een beetje een vergeten oorlog. Heel veel soldaten uit Engeland, Rusland, Frankrijk en Nederland zijn daarbij gestorven, maar je leert er op school eigenlijk niks over. Er is in die tijd veel geschreven over de aanvallen, de overwinningen en de leiders. Daarnaast zijn er nu nog plaatsen die verwijzen naar de dode soldaten, zoals het Russenduin in Castricum en de Doodelaan in Bergen. De duizenden soldaten liggen op verschillende plekken in Noord-Holland begraven en het is bijzonder dat er soms een soldaat wordt teruggevonden. De oorlog van 1799 komt dan heel dichtbij, vooral omdat we dankzij archeologisch onderzoek veel leren over de soldaat zelf. Dat maakt het persoonlijker dan de grote oorlogsverhalen in de oude boeken.
Wat gebeurt er nu met de soldaat?
Tentoonstelling in het Huis van Hilde
De archeologen doen meer onderzoek om zoveel mogelijk te weten te komen over de Rus en zijn leven. Daarna wordt de soldaat zorgvuldig bewaard in het Provinciale depot voor bodemvondsten. De reconstructie van de Rus heeft een prominente plaats in het Huis van Hilde in Castricum. Hij staat naast de Engelse soldaat uit 1799, die in 2011 in de Zijpe is gevonden. Samen vormen ze een bijzondere herinnering aan een zware oorlog tussen belangrijke Europese landen die in Noord-Holland werd uitgevochten.