Pelgrimsinsigne van Sint Adrianus
In 1988 werd in Egmond aan den Hoef door Cor Prins van Werkgroep Archeo een fragment van een pelgrimsinsigne gevonden, niet ver van de plaats waar in de middeleeuwen de hofstad Roodenburch stond.
Het is de bovenhelft van een plaquette-vormig insigne van Sint Adrianus uit Geraardsbergen. Het onderste rechthoekig gesloten deel, dat zonder twijfel de benen en voeten van de heilige (staande op een leeuw) en zijn naamsvermelding weergegeven heeft, ontbreekt. Op het bewaard gebleven gedeelte herkennen we de vaste attributen van de geharnaste heilige: in zijn rechter hand een geheven zwaard en op zijn linkerhand zijn onafscheidelijke aambeeld. Tot op heden laten zich onder de insignes uit Geraardsbergen twee hoofdtypen onderscheiden. In de provincie Zeeland, waarvan we op insignegebied het meeste weten, komen uitsluitend varianten van het forse, 7 tot 8cm hoge type voor, dat de heilige vrijstaand afbeeldt: de jongere plaquettevorm ontbreekt geheel.
Andere vindplaatsen
Uit andere bedevaartplaatsen, waarvan de insignes een vergelijkbare vormontwikkeling hebben doorgemaakt, zoals bijvoorbeeld Dudzele, treffen we de plaquettevorm als bodemvondst wél aan. De reden dat we de Adrianus-plaquette vrijwel niet in de grond vinden, ligt waarschijnlijk in het feit dat dit type bijna uitsluitend in edelmetaal werd gegoten. We kennen namelijk wel drie zilveren exemplaren uit het buitenland. Ook in de rijk versierde prestigieuze Vlaamse gedenkboeken treffen we veelvuldig afbeeldingen van de zilveren (of vergulde) plaquette aan. De datering van de Adrianus-plaquette ligt in het laatste kwart van de 15e en het eerste kwart van de 16e eeuw.
Voor zover in de literatuur valt na te gaan wijkt het unieke tinnen Egmondse exemplaar iets af van zijn zilveren soortgenoten. Het heeft aan de bovenzijde een aangegoten oogje en in plaats van een parelrand treffen we een zigzaglijn aan. Ook de lengte-breedte verhouding is iets anders. De achterzijde is vlak met twee verstevigingsribben.
Deze toevalsvondst onderstreept in ieder geval nog eens duidelijk dat zelfs kleine insigne fragmenten nieuw licht kunnen werpen op het middeleeuwse bedevaartwezen.